BAĞIMSIZLIĞININ 30’UNCU YILI

Özbekistan’ın Ankara Büyükelçisi Alişir Azamhocayev, Otonomi Dergisi’ne verdiği mülakatta sürekli gelişen Türkiye Özbekistan ilişkilerine değinerek önemli açıklamalar yaptı. Büyükelçi, Özbekistan’ın bağımsızlığının 30’uncu yılı kutlanırken Türk işadamlarının önemli işlere imza attığı Özbekistan’da yatırım fırsatlarını işaret ederek iş dünyasına yatırım çağrısını yineledi.

30’uncu yılın Özbekistan için çok önemli bir bayram olduğunu ifade eden Azamhocayev, Özbekistan’ın artık ayağa kalkmış, uluslararası arenada kendi sözüne ve itibarına sahip bir ülke olduğunu ve yaklaşık 30 yıl önce bağımsızlığını ilk olarak tanıyan ülkenin Türkiye oluşunun büyük önem taşıdığını söyledi.

Özbekistan’ın Cumhurbaşkanı Shavkat Mirziyoyev liderliğinde son beş yılda çok önemli kazanımlar elde ettiğini hatırlatan Azamhocayev, “Ayrıca, 2019’da Özbekistan’ın Türk Dili Konuşan Ülkeler İşbirliği Konseyi’ne (Türk Keneşi) üye olmasının önemi büyüktür. Özbekistan’ın üyeliği, hem ikili münasebetleri hem de Özbekistan’ın diğer Türk cumhuriyetleriyle ilişkilerini olumlu etkilemiştir.

Nitekim Özbekistan’ın komşu cumhuriyetlerle sorunlarını çözmesi ve işbirliğini arttırması, “Yeni Özbekistan’ın” öncelikli hedefleri arasında yer alıyor” dedi.

Stratejik ortaklık

Türkiye ve Özbekistan ekseninde iki dost ve kardeş ülke arasındaki ilişkilerde mevcut durumu değerlendirerek şunları söyledi:

Sayın Cumhurbaşkanımız Şevket Mirziyoyev’in iktidara gelmesiyle Türkiye ile olan ilişkilerimiz tamamen yeni dönem başlamış, stratejik ortaklık kavramıyla nitelendirilen ilişkilerin temelleri atılmıştır. Geçen beş sene içinde sağlıktan emniyete, eğitimden kültüre, maliyeden hukuka, tarımdan orman işlerine, çevreden inşaata, vergiden arşive çeşitli alanlarda Özbekistan ve Türkiye'nin ilgili kurumları arasında işbirliği ve tecrübe değişimine ait muhtıralar imzalanıp hayata geçirilmeye başlamıştır. Salgına rağmen bu yıl da ikili ilişkilerimiz bakımından son derece yoğunluk arz ediyor. Yıl başından beri Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri ve Ticaret Bakanları’nın Özbekistan ziyaretleri başarılı bir şekilde organize edildi. 28-29 Haziran tarihlerinde de Türkiye Cumhurbaşkanı Yardımcısı Sayın Fuat Oktay devlet ve iş sektöründen oluşan yaklaşık 100 kişilik heyetle ülkemizi ziyaret etmiş, Karma Ekonomi Komisyonu’nun 6. Dönem Toplantısı başta çeşitli ortak etkinlikler Taşkent’te başarılı bir şekilde düzenlenmiştir. Ayrıca bu yıl da nasip olursa Sayın Cumhurbaşkanlarının başkanlık edeceği YDSK’nın ikinci toplantısının Taşkent’te düzenlenmesi de bekleniyor.”

“Hedef 5 milyar dolar”

Dış ticaret ve yatırım alanında iki ülke arasındaki sürekli gelişen ilişkiye vurgu yapan Büyükelçi, ticaretin ve ortak yatırımın gelişimi ile ilgili projeler ve potansiyel işbirliğinin alanları hakkında şu bilgileri verdi:

“İkili ticari ilişkiler hız kesmeden yükselmeye devam ediyor. Daha önce Özbekistan’ın 5. ticari ortağı konumunda bulunan Türkiye, son yıllarda 4. sırada yer aldı. Hâlihazırda Özbekistan’daki yabancı sermayeli şirketlerin %12’si Türk asıllıdır. Tabi pandemi döneminde ikili ticaretimizde belli azalma söz konusu olmuştur. 2019’da 2 milyar 544,0 milyon olan ticaret hacmimiz 2020’de 2 milyar 101,7 milyona gerilemiş, ama bunun geçici olduğu bellidir. Bu yıl önceki göstergeleri yakalayacağımızdan eminiz. Alınan son bilgilere göre 2021 yılının 1 Ocak-15 Haziran tarihleri arasında Özbekistan’ın Türkiye’ye ihracatı 730,2 milyon doları oluşturmuştur. Yılın ikinci yarısında da böyle seyredersek güzel neticeleri elde edeceğiz. Bu arada daha önce de değindiğim gibi Sayın Cumhurbaşkanlarımızın ikili ticaretle ilgili olarak belirlemiş olduğu 5 milyar dolar hedefimiz bulunmaktadır. En kısa zamanda bu aşamaya da ulaşacağımıza inanıyorum.”

Türk şirketlerinin Özbekistan’daki yatırım tutarının 1 milyar dolar civarında olduğunu ifade eden Azamhocayev, Özbekistan’da tekstil sanayii ve müteahhitlik başta olmak üzere çeşitli sektörlerde faaliyet gösteren 1700’den fazla Türk sermayeli firma bulunduğunu ve bu firmaların yaklaşık 50.000 kişilik istihdam sağladığını belirterek Türkiye’de ise yaklaşık 235 Özbekistan sermayesine sahip şirketin faaliyet gösterdiğini söyledi. Türkiye’nin Özbekistan’a ihracatında ve ithalatında başlıca ürünler hakkında da bilgi veren Büyükelçi, “Türkiye’nin ihracatında Kişisel temizlik ürünleri, ilaç, römork, plastik ürünleri, gıda işleme makineleri, demir veya çelikten inşaat aksamı, inşaatta kullanılmak üzere hazırlanmış demir veya çelikten sac, çubuk, tohum, hububat, kuru baklagilleri temizleme, tasnif etme ayıklama ve öğütmeye mahsus makinalar ve cihazlar bulunmakta; Türkiye’nin

Özbekistan’dan ithalatında ise bakır, bakır alaşımları ve bakır ürünleri, levhalar, pamuk ipliği, işlenmemiş çinko, petrol yağları, azotlu mineral veya gübreler, konserve sebze, altın, işlenmemiş kurşun, ipek ve başkaları bulunmakta” dedi.

Yatırımcılara önemli fırsatlar

Büyükelçilik olarak Türkiye ile ilişkilere ivme kazandırmak istediklerini vurgulayan Azamhocayev şu açıklamayı yaptı:

“Türk yatırımcıları ve iş adamlarını Özbekistan’daki iş fırsatları ve olanaklar doğrultusunda bilgilendirme, ikili temaslarımızda yeni ufuklar açma amacıyla, Özbekistan Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği olarak da düzenli şekilde çalışmalar yürütmekteyiz. Geçen kısa zaman içerisinde 30'u aşkın illerdeki valiler, belediye başkanları, ticaret ve sanayi odalarının yetkilileri, ileri gelen şirket ve kuruluşların yöneticileriyle görüşmeler düzenlemiş, Özbekistan tanıtım toplantıları, iş forumları organize etmiş bulunuyoruz. Büyükelçiliğimiz Türkiye'deki ticaret ve sanayi odalarıyla tanıtım ve bilgilendirme toplantılarını düzenleme konusunda Türkiye Odalar ve Borsalar Birliğinin nazik yardımlarını her zaman hissetmektedir. Türkiye’de pandemiyle ilgili durum yavaş yavaş hafiflemeye başlamışken 2021’nin ikinci yarısında çalışmalarımızı daha da artırmak niyetindeyiz. Öte yandan Büyükelçiliğimiz ekonomi diplomasisi alanındaki çalışmalarında, özellikle iller ve bölgeler arası işbirliklerini desteklemeye dönük çalışmalarına da devam edecektir. Özbekistan tanıtımı yapılmayan illere gidip ülkemizi ve olanaklarımızı tanıtmayı sürdüreceğiz. Böylece ekonomi diplomasisi bizim için öncelik olmaya devam edecektir.”

Türk halkına ve işadamlarına da seslenen Büyükelçi, “Özbekistan'da iş yapmayı düşünen, buradaki ticaret ve yatırım olanaklarını merak eden, hazır projeleri bulunan her bir girişimciyle ayrı ayrı görüşmeye ve istişare etmeye daima hazırız. Başlıca amacımız, iki devletin tüm ticari ve ekonomik potansiyelini hayata geçirmektir. Yaşasın Özbekistan ve Türkiye dostluğu, yaşasın Özbek ve Türk halklarının kardeşliği” dedi.

Turizm cenneti Özbekistan

Azamhocayev, Özbekistan’ın turizm cenneti olduğunu, geçen beş yılda bu alanda önemli dönüşümler sağlandığını söyledi. BM Dünya Turizm Örgütü bilgilerine göre Özbekistan’ın 2019’da en iyi gelişen beş turizm destinasyonu içinde yer aldığını ve aynı yıl İngiliz «TheGuardian» yayınının ise Özbekistan’ı en iyi destinasyon olarak duyurduğunu hatırlatan Büyükelçi, bu konuda yapılan çalışmalarla ilgili de şu bilgileri verdi:

“Ülkede vize düzenlenmesiyle alakalı derinlemesine dönüşüm sağlandı. Yakınlara kadar girilmesi güç olan Özbekistan Sn. Mirziyoyev döneminde çoğu ülkelere kapısını açtı. Bugün itibarıyla Türkiye dâhil 90 ülke vatandaşları Özbekistan’a vizesiz girebilmekte ve çeşitli sürelerle kalabilmektedir. Ayrıca ülkede «Vatandaş», «Talebe», «Akademisyen», «Sağlık» ve «Ziyaret» gibi yeni basitleştirilmiş vizeler uygulamaya konulmuştur. Turizm alanında çekiciliği daha da artırmak için Özbek halkı sanatı ve kültürünü tanıtan yeni festival ve organizasyonlara yer verildi. Bunun yanı sıra Özbekistan’ın tarihi özelliği ve Türk-İslam dünyasının dini değerleri bakımından yeri dikkate alınarak ülkede “İnanç Turizmi”ne özellikle dikkat gösterilmekte, bu alanda yeni turistik proje ve ürünler geliştirilmektedir.”